با پشتیبانی کامل پردازنده‌ های نسل دوازدهم آلدر لیک شرکت بزرگ اینتل از DDR5 و احتمال بسیار قوی و پشتیبانی کامل از تراشه‌ های Zen 4 سال آینده‌ و جدید AMD از این تکنولوژی، انتخاب بین دو گزینه DDR4 و DDR5 کمی سخت و چالش‌ برانگیز خواهد شد. با ما همراه باشید.

عبارت DDR5 مخفف و کوتاه شده Double Data Rate 5 Synchronous Dynamic Random-Access Memory تازه ترین و جدید ترین نسل از رم‌ های پی سی ها و کامپیوتر ها است که نخستین بار قرار بود در سال ۲۰۱۹ میلادی یا همان ۱۳۹۸ شمسی به بازار جهانی عرضه شود. اما با شیوع کرونا و ایجاد مشکلات متعدد رونمایی این ماژول حافظه به طور کامل به تعویق افتاد و سر انجام در ابتدای سال ۲۰۲۱ میلادی به‌عنوان محصولی بسیار گران‌ قیمت معرفی شد. رم DDR5 نسخه‌ تکامل‌ یافته‌ رم DDR4 است که بر افزایش میزان چگالی و افزایش پهنای باند رم و کاهش چشمگیر میزان مصرف انرژی تمرکز دارد. برای فهمیدن این موضوع باید بدانید که در معرفی قابلیت‌ های DDR5، ابتدا برخی از مشخصات رم را معرفی کرد.

زمان‌بندی و تأخیر

گاهی اوقات روی ماژول‌ های رم با اعدادی مانند ۹ – ۱۰ – ۹ – ۲۷ مواجه می‌ شوید که عملکرد ماژول را در نانو ثانیه نشان می‌ دهند. هر چه قدر میزان این اعداد در رم های دی دی آر ۵ کمتر باشند، رم مدنظر سریع‌ تر به درخواست‌ ها واکنش نشان می‌ دهد. در‌ واقع به همان اندازه که سرعت و  میزان پهنای باند رم مهم است و اهمیت دارند، زمان‌ بندی و تأخیر در پاسخ به هر گونه درخواست‌ های ارسال‌ شده یا زمان انتظار نیز بسیار مهم هستند:

CL – tRDC – tRP – tRAS

• CAS Latency یا CL: مدت‌ زمان پاسخ‌ گویی حافظه به درخواستی از سوی پردازنده
• tRCD: مدت‌ زمان هدر رفته برای ذخیره‌ داده ها و اطلاعات در سطر و هر گونه ستون ماتریسِ رم
• tRP: مدت‌ زمان لازم جهت دسترسی از یک خط از خانه‌ های حافظه به سایر خطوط
• tRAS: مدت‌ زمان لازم برای آماده‌ سازی خانه‌ ای در ماتریسِ رم جهت خواندن یا نوشتن داده و اطلاعات

با وجود گذشت دو سال از معرفی رم‌های DDR5، هنوز هم مادربرد‌ ها و پردازنده‌ های زیادی از این فناوری جدید پشتیبانی نمی‌ کنند و همان‌ طور که DDR4‌ چندین سال بعد از رونمایی جایگاه اصلی خود را در بازار پیدا کرد، امید است که رم های دی دی آر ۵ هم در آینده‌ ای نزدیک با استقبال نسبتا بیشتری رو‌به‌رو شود.

زمان مهاجرت به رم های دی دی آر ۵

شاید اکنون زمان مناسبی برای مهاجرت به رم های دی دی آر ۵ نباشد؛ چرا که از یک سو فعلاً تنها پردازنده‌ های نسل دوازدهم اینتل از DDR5 پشتیبانی می‌ کنند و این احتمال نیز وجود دارد که پردازنده‌ های نسل بعدی AMD هم با پشتیبانی از این فناوری به بازار عرضه شوند و از سوی دیگر، رم‌ های DDR5 موجود فعلی از‌ نظر حجم و سرعت و کارایی تفاوت چندانی با رم‌ های DDR4 پرچم‌ دار و اور کلاک‌ شده ندارند؛ ولی در مقایسه‌ با هر کدام از آن‌ ها با قیمت نسبتا گران‌ تری (حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد گران‌ تر) فروخته می‌ شوند.

به‌ عبارت‌ دیگر، شما می‌ توانید فعلاً به‌ جای خرید رم ۴۸۰۰ مگا هرتزی DDR5، رم گیمینگ ۵۰۰۰ مگا هرتزی را بخرید و تا بهبود بحران کمبود تراشه‌ و فراگیر تر‌ شدن DDR5 برای خرید این فناوری و استاندارد جدید رم ها صبر کنید. همین حالا، رم‌ های DDR5 به‌ سختی و با قیمت‌ های بسیار گران در بازار یافت می‌ شوند. این رم‌ ها تا به‌ تکامل‌ رسیدن زمان زیادی پیش رو دارند؛ به‌ همین‌ علت، می‌ توان گفت که در‌ حال‌ت کنونی خرید رم‌ های DDR4 انتخاب بهتری در مقایسه‌ با رم‌ های DDR5 محسوب می‌ شود. علاوه بر این، جهت مهاجرت به جدید ترین و مدرن ترین نسل رم‌ باید پردازنده و مادربرد کامپیوتر را هم تغییر دهید که هنوز توجیه اقتصادی ندارد.

مقایسه‌ DDR5 و LPDDR5 و GDDR5

به‌ طور خلاصه اگر بخواهیم به طور دقیق به این موضوع اشاره کنیم. ال پی دی دی آر ۵ – LPDDR5 برای دستگاه‌ های پرتابل مثل گوشی‌ های هوشمند و لپ‌تاپ‌ ها استفاده می‌ شود. DDR5 برای سیستم ها، کامپیوتر ها و جی دی دی آر ۵ – GDDR5 هم حافظه‌ گرافیکی است که در بعضی از کارت‌ های گرافیکی کاربرد کامل دارد. در‌ واقع بهتر است بگوییم که، دی دی آر ۵ – DDR5 و ال پی دی دی آر ۵ – LPDDR5 و جی دی دی آر ۵ – GDDR5 همگی بر اساس دی آر ام – DRAM هستند و مشخصات یا استانداردی یگانه را بیان می‌ کنند؛ اما تفاوت‌ های قابل توجهی بین آن‌ ها وجود دارد.

DRAM یا داینامیک رندم آکسس مموری – Dynamic Random Access Memory حافظه‌ دستیابی مستقیم بسیار جالب است که در عوض ترانزیستور، از خازن برای نگه‌ داری اطلاعات و مبادله آن‌ ها استفاده می‌ کند. این حافظه‌ نیمه‌ هادی نوع معمولی حافظه‌ قابل دسترس کاملا تصادفی و یا همان رم است که معمولاً در همه کامپیوتر ها و اکثرسرور ها برای انواع اطلاعات و داده یا کد برنامه‌ مدنظر پردازنده به‌ کار می‌ رود. LPDDR5 تراشه جدیدترین نسل حافظه یا رم است که در تمامی گوشی‌ های هوشمند، مدل های گوناگون تبلت‌ ها، انواع ساعت‌ های هوشمند و … استفاده می‌ شود. DDR5 نسل جدید و البته بعدی رم ها برای انواع پلتفرم‌ های کامپیوتری است که هنوز به طور کامل و چندان فراگیر نشده است و GDDR5 هم در کارت‌ های گرافیک جداگانه به‌ کار می‌ رود.

مشخصات کامل جی دی دی آر ۵ – GDDR5

همه این محصولات نوعی مموری و حافظه‌ دسترسی تصادفی و البته کاملا پویای هم‌ ز‌مان با میزان نرخ دو برابری – Double Data Rate Synchronous Dynamic Random Access Memory هستند. GDDR یا Graphics DDR به طور معمول برای پردازش تصاویر با مقدار سرعت زیاد برای گرافیک‌ های سیستمی کاربرد دارد و می‌ توان آن را به‌ صورت کاملا ساده حافظه‌ مخصوص و اختصاصی گرافیک‌ ها معرفی کرد که در‌ مقایسه‌ با مدل دی دی آر DDR، میزان فرکانس بیشتر و همچنین گرمای به مراتب کمتری دارد. GDDR5 به‌ عنوان رم ویدئویی نسل و سری قبلی شناخته می‌ شود و در‌ حالت کنونی، جی دی دی آر ۶ – GDDR6 در سری آر تی ایکس ۳۰ – RTX30 انویدیا و کاملا جدیدترین کارت‌ گرافیک مخصوص سری 6000 ای‌ ام‌ دی استفاده شده است.

رایج‌ ترین رم در بازار فعلی کامپیوتر ها و سیستم ها دی دی آر ۴ – DDR4 است. در ماه جولای سال ۲۰۲۰ میلادی، انجمن JEDEC رم DDR5 را رسماً معرفی کرد. فرکانس این رم از ۴۸۰۰ مگا هرتز آغاز می‌ شود و در زمان آینده هم می‌ تواند به مقدار ۶۴۰۰ مگا هرتز افزایش بیابد. LPDDR یا Low Power Double Rate SDRAM نوعی از رم DDR است که مصرف انرژی به مراتب کمتر و اندازه‌ کوچک‌ تری از همان نسل رم DDR دارد. استاندارد جهانی رم LPDDR5 امروزه رسماً در همه گوشی‌ های هوشمند استفاده می‌ شود و در ۲۰ ماه فوریه سال ۲۰۱۹ میلادی، انجمن جی ای دی ای سی – JEDEC آن را عرضه کرده است. این رم در‌‌ مقایسه‌‌ با نسل قبلی، یعنی LPDDR4، سریع‌ تر و نرخ انتقال داده‌ آن در چرخه‌ ماکل از ۳۲۰۰ مگا ترنسفر بر هر ثانیه به مقدار ۶۴۰۰ مگا ترنسفر بر ثانیه افزایش می یابد. دیدگاه و نظر شما کاربران در مورد رم دی دی آر ۵ – DDR5 چیست؟ شما چه فکری می‌ کنید؟ ؟آیا این نسل از رم ها برای فراگیر‌ شدن کامل در بازار جهانی به چقدر زمان نیاز دارد؟

مقایسه دو مدل DDR4 و DDR5 و استاندارد جهانی جدید رم ها